Điểm mặt các UAV chủ chốt của Iran

Không quân Israel đã bắn hạ một UAV được cho là có nguồn gốc từ Iran vậy khả năng UAV của quốc gia Hồi giáo này như thế nào?
 

Ngày 6/10/2012 một vật thể bay không xác định đã xâm nhập không  phận Israel từ hướng Địa Trung Hải. Hai chiếc F-16L của Không quân Israel được lệnh xuất kích, mục tiêu được xác nhận là một UAV có nguồn gốc từ Iran, 2 tiêm kích F-16L đã bắn hạ UAV này bằng tên lửa không đối không Python do Israel sản xuất.

Điều này làm dấy lên mối quan tâm, khả năng UAV của Iran như thế nào? Làm thế nào để một chiếc UAV của Iran lại có thể xâm nhập không phận Israel, liệu nó có khả năng để bay qua một loạt các quốc gia khác mà không bị phát hiện trước khi xâm nhập không phận Israel hay không?

Xin giới thiệu về một số UAV do Iran sản xuất và năng lực của các loại UAV này.

Xã hội hóa các chương trình phát triển UAV

Dưới sức ép về mặt chính trị từ phương Tây, Iran đã cố gắng để phát triển công nghiệp quốc phòng trong nước nhằm tăng cường khả năng tự vệ. Trong đó, UAV là một trong những chương trình được đầu tư khá nhiều cả phương diện tài chính lẫn con người.

Các chương trình phát triển vũ khí của Iran được xã hội hóa khá cao, trong đó các chương trình phát triển UAV được tổ chức thành các cuộc thi giữa các trường Đại học trong nước nhằm thu hút sự tham gia của các sinh viên tài năng, các mẫu UAV thắng cuộc sẽ được đưa vào sản xuất tại các cơ sở công nghiệp quốc phòng trong nước.

Những UAV tiêu biểu do Iran sản xuất có thể kể đến như: UAV Ababil đây là một loại UAV mini có trọng lượng chỉ 83kg, nó có khả năng bay ở độ cao trên 4000 mét, tốc độ tối đa khoảng 300km/h, phạm vi hoạt động khoảng 150km.

Loại UAV mini này có khả năng mang theo tải trọng 45kg, có thể trang bị các camera ghi hình hoặc chất nổ, được sử dụng như một loại UAV cảm tử. Các nguồn tin tình báo Israel cho biết, ít nhất 12 chiếc loại này đã được Iran chuyển giao cho phiến quân Hezbollah.

UAV Ababil cất cánh làm nhiệm vụ, loại UAV mini này được sử dụng rất nhiều trong các hoạt động quân sự, trong đó cảm tử là nhiệm vụ hàng đầu của nó Ảnh: FARS

Trong năm 2006, ít nhất 3 chiếc UAV Ababil đã được sử dụng xâm nhập không phận Israel với mục đích cảm tử. Tuy nhiên, cả 3 chiếc này đều bị Không quân Israel bắn hạ trước khi tấn công  các mục tiêu trên mặt đất.

Nguồn tin quân sự Israel nhận định, nhiều khả năng, chiếc UAV vừa bị bắn hạ hôm 6/10 là một biến thể nâng cấp của UAV Ababil với các hệ thống cảm biến trinh sát thay cho nhiệm vụ cảm tử.

Một loại UAV mini khác là Mohajer, trọng lượng từ 85-174kg tùy vào cấu hình. Nó được phát triển vào cuối những năm 1980 cho nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo trên lãnh thổ Iraq.

Mohajer được phát triển với 4 cấu hình khác nhau từ Mohajer 1-4. Riêng biến thể Mohajer-4 được cho là tốt hơn cả, cánh chính được thiết kế lại nhằm giảm tối đa lực cản không khí, phạm vi hoạt động tăng lên 150km, độ bền 7 giờ.

Còn một loại UAV mini nữa là Ghods Saeghe, trọng lượng 60kg, phạm vi hoạt động 50km. Nó có thiết kế cánh tam giác như máy bay chiến đấu, độ bền khi hoạt động 45 phút, nó hoạt động như một UAV cảm tử mặc dù nó có khả năng trang bị các cảm biến phục vụ cho mục đích trinh sát.
 

UAV tầm xa Karrar trong chuyến bay thử nghiệm, nó được khởi động bằng rocket và hạ cánh bằng dù Ảnh: Militarytoday

Loại UAV hạng nặng đầu tiên của Iran là Karrar. Thực ra, Iran gọi đây là một loại UCAV (phương tiện chiến đấu không người lái), được thiết kế với nhiệm vụ ném bom ở tốc độ cao. UCAV Karrar được giới thiệu vào năm 2009, thực hiện chuyến bay thử nghiệm đầu tiên vào năm 2010.

Theo quan sát, Karrar là một bản sao của UAV MQM-107 của Mỹ, được chuyển giao cho Iran trong những năm 1970. Điểm khác biệt là Karrar được trang bị thêm 2 cánh ổn định đứng phía hai bên cánh đuôi ngang. UCAV Karrar có phạm vi hoạt động 1.000km, nó có thể mang tải trọng vũ khí khoảng 500kg.

Karrar được trang bị một động cơ phản lực Toloue-4 với lực đẩy 3,7kN, tuy nhiên động cơ này không có khả năng đốt nhiên liệu 2 lần, tốc độ tối đa có thể đạt 900km/h.

Một UAV hạng nặng tầm xa khác đang được phát triển là Shahed 129. Công tác phát triển Shahed 129 được bắt đầu vào năm 2007, chuyến bay đầu tiên được thực hiện trong năm 2012, nó được thiết kế với độ bền hoạt động lên đến 24 giờ, đây được xem là loại phương tiện bay không người lái độ bền cao đầu tiên của Iran.

Shahed 129 được cho là sao chép từ UAV Hermes 450  của Israel nhưng một số nguồn tin khác lại cho rằng nó chịu ảnh hưởng từ thiết kế UAV Watchkeeper WK450 của Anh.

Shahed 129 xuất hiện lần đầu trong cuộc diễn tập quân sự lớn nhất Iran “Nhà tiên tri vĩ đại 7”. Shahed 129 có phạm vi hoạt động lên đến 2.000km. Nguồn tin quân sự Iran cho biết, UAV này có khả năng hoạt động tự động ngoài tầm của hệ thống kiểm soát trên mặt đất tuy nhiên khả năng này còn nhiều nghi vấn.

Shahed 129 có thể thực hiện các nhiệm vụ trinh sát và tấn công.

Mẫu trình diễn khí động học của chương trình UCAV tàng hình Sofreh Mahi, đây là một chương trình đầy tham vọng của Iran.

Ngoài ra, một dự án đầy tham vọng khác đang được xúc tiến là chương trình phát triển UCAV tàng hình Sofreh Mahi.

Mô hình thiết kế của UCAV tàng hình này được giới thiệu trong năm 2010. Nó có thiết kế cánh tam giác kéo dài đến tận mũi, 2 cánh đuôi đứng hơi nghiêng ra hai bên, UCAV được trang bị 2 động cơ phản lực.

Tướng Aziz Nasirzadeh, Tư lệnh Phòng không Iran tuyên bố, UCAV Sofreh Mahi được thiết kế với nhiệm vụ do thám và ném bom, nó được làm bằng vật liệu đặc biệt có khả năng hấp thu radar rất cao, đủ khả năng để đột phá mạng lưới phòng không đối phương.
 

Ngoài ra, các chuyên gia quân sự Iran cho biết sẽ sử dụng UAV tàng hình RQ-170 Sentinel của Mỹ mà nước này bắt được  để khai thác các công nghệ phục vụ cho các chương trình UCAV tham vọng của nước này.

Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự thế giới nhận định rằng, việc phát triển loại UCAV này là một thách thức lớn đối với nước này, ngoài những phức tạp về mặt kỹ thuật, cơ sở hạ tầng thông tin của Iran chưa đủ mạnh để phủ sóng toàn cầu phục vụ cho nhiệm vụ điều khiển hoạt động các loại UCAV này.

UAV Iran xâm nhập không phận Israel bằng cách nào?

Điểm qua các loại UAV do Iran sản xuất phần lớn là các UAV mini có phạm vi hoạt động chỉ vài trăm kilomet.

Ngoài ra, dù các UAV tầm xa của nước này đã được triển khai hoạt động nó hoàn toàn không đủ khả năng để vượt qua không phận các nước Iraq, Saudi Arabia hoặc Thổ Nhĩ Kỳ mà không bị phát hiện.

Khả năng duy nhất mà các UAV Iran có thể xâm nhập không phận Israel là nó đã được bí mật đưa đến Lebanon và sử dụng lãnh thổ nước này làm bàn đạp tấn công Israel.

Nên nhớ rằng, Iran đã chuyển giao rất nhiều UAV mini loại Ababil cho lực lượng phiến quân Hezbollah, cùng một số loại UAV mini như Mohajer-1, Ghods Saeghe.

Trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự giữa Israel và Iran, các UAV mini tại Lebanon có thể được sử dụng với mục đích cảm tử để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Israel. 

Defencenews cho biết, một trong những động thái củng cố an ninh dọc biên giới, Israel đã triển khai khẩu đội tên lửa đối không tầm xa Patriot đến thành phố cảng Haifa nhằm ngăn chặn các UAV lạ xâm nhập không phận nước này.